حریم خصوصی در نظام حقوقی ایران و اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران ، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران ، ایران

10.22034/lc.2022.137509

چکیده

حریم خصوصی یک حق طبیعی و مسلم فرد است که توجه به آن، به عنوان یکی از اساسی ترین مصادیق حقوق بشر، از توجه به شأن و منزلت انسانی و ارزش‌های مبتنی بر آزادی ها نشأت گرفته است. وجود رویه‌های مختلف ناقض حریم خصوصی در جامعه گواه آشکاری است بر این امر که حمایت های قانونی و قضائی مناسبی از حریم خصوصی افراد در جامعه اعمال نمی‌شود. پس از بررسی قوانین مرتبط مشخص شد که حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص مصون از هرگونه تعرض است و این مصونیت به صراحت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و قوانین کیفری داخلی، منابع فقهی دینی، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، کنوانسیون اروپائی حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی، اعلامیه اسلامی حقوق بشر و سایر اسناد ملی و بین المللی به صراحت بیان گردیده است. در چنین وضعیتی علاوه بر آن که تدوین قانون حمایت از حریم خصوصی برای رفع خلاء قانونی در این باره ضرورت دارد، آگاهی دادن درباره مفاهیم و مصادیق حریم خصوصی و تجربیات سایر کشورها در زمینه حمایت از حق حریم خصوصی نیز می‌تواند تأثیر مهمی در مشخص شدن جایگاه این حق در روابط فردی و اجتماعی داشته باشد. حال تمامی این موارد ضرورت شناخت موازین و مفاهیمی که در مورد حریم خصوصی در شرع و حقوق وجود دارد را فراهم می‌کند. بنابراین پشتیبانی و حمایت از شخصیت افراد و حقوق شهروندان، نیازمند حمایت از حریم خصوصی است و باید بررسی شود که مردم تا چه میزان در حریم خصوصی خود آزاد هستند و حکومت تا چه میزان می‌تواند محدوده آن را بسط یا تنگ کند که در این مقاله این مهم مورد برسی قرار خواهد گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Privacy in the Legal System of Iran and Islam

نویسندگان [English]

  • Ali Akbari 1
  • Mahdi Falahian 2
1 Master Student of Jurisprudence and Fundamentals of Law, Faculty of Islamic Studies and Law, Imam Sadegh University, Tehran, Iran (Corresponding Author)
2 PhD Student in Public Law, Faculty of Islamic Studies and Law, Imam Sadegh University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Privacy is a natural and inalienable right of the individual, and attention to it, as one of the most fundamental examples of human rights, has arisen from respect for human dignity and values ​​based on freedoms. The existence of various privacy breaches in society is a clear indication that adequate legal and judicial protections are not applied to the privacy of individuals in society. After reviewing the relevant laws, it was found that the dignity, life, property, rights, housing and occupation of persons are inviolable and this immunity is explicitly in the Constitution of the Islamic Republic of Iran and domestic criminal law, religious jurisprudential sources, International Covenant on Civil Rights. And politically, the European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms of the Islamic Declaration of Human Rights and other national and international instruments are explicitly stated. In such a situation, in addition to the need to develop a privacy law to address the legal gap in this regard, informing about the concepts and examples of privacy and the experiences of other countries in the field of privacy protection can also have an important impact in determining the status of this Have the right to personal and social relations. All of this now necessitates understanding the norms and concepts that exist regarding privacy in sharia and law. Therefore, supporting the personality of individuals and the rights of citizens requires the protection of privacy, and it should be examined to what extent people are free in their privacy and to what extent the government can expand or narrow its scope. Important will be examined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Privacy
  • Aggression
  • Human Dignity
  • Human Rights
  • Physical Integrity
منابع
- قرآن کریم
- نهج البلاغه
فارسی
- اسلامى، على،‌ 1425ق، ترجمه تحریرالوسیله، جلد دوم، چاپ بیست و یکم، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
- انصاری، باقر، 1383، حریم خصوصی و حمایت از آن در حقوق اسلام، تطبیقی و ایران، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 66.
- جوادی آملی، عبدالله، 1384، حق و تکلیف در اسلام، قم، انتشارات اسراء.
- خرازی، سیدمحسن، 1388، کاوشی در حکم فقهی تجسس، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره 26.
- خرمشاهى، بهاءالدین و انصارى، مسعود، 1376،‏ پیام پیامبر، تهران‏، انتشارات منفرد.
- رحمدل، منصور، 1384، حق انسان بر حریم خصوصی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 70.
- عمیدزنجانی، عباسعلی، 1362، مبانی فقهی کلیات قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (جامعه کنونی ایران و انقلاب اسلامی)، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی.
- غفارى، على اکبر، 1376، ترجمه من لا یحضره الفقیه، تهران، نشر صدوق.
- محسنی، فرید، 1389، حریم خصوصی اطلاعات (مطالعه کیفری در حقوق ایران، ایالات متحده آمریکا و فقه امامیه)، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق ‌(ع).
- موسوى همدانى، سیدمحمدباقر، 1374، ترجمه تفسیر المیزان، جلد پانزدهم و جلد هجدهم، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
عربی
- انصارى دزفولى، مرتضى بن محمد امین، 1411ق، المکاسب، جلد دوم، قم، منشورات دارالذخائر‌.
- تمیمى آمدى، عبدالواحد، 1366، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی‏.
- جوهرى، اسماعیل بن حماد، 1410ق، الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، جلد اول، چاپ اول، بیروت، دارالعلم للملایین.
- فیومى، احمد بن محمد مقرى، بی‌تا، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، جلد دوم، قم، منشورات دارالرضی.
- قرشى، سیدعلى اکبر، 1412ق، قاموس قرآن، جلد پنجم، چاپ ششم، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
- کلینى، ابوجعفرمحمدبن یعقوب، 1407ق، الکافی، جلد دوم، چاپ چهارم، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
- مجلسى، محمدباقر، 1387، بحارالأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمة الأطهار، جلد هفتادودوم، چاپ پنجم، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
وبسایت
- http://www.shora-gc.ir
قوانین
- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب 1387
- سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی مصوب 1382
- لایحه حمایت از حریم خصوصی