رابطه توهین و آزادی بیان در پرتو قانون مجازات اسلامی و قانون مطبوعات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه علامه طباطبائی،دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه روهربوخوم، بوخوم، آلمان

10.22034/lc.2022.135080

چکیده

آزادی بیان که از جمله­ حقوق بنیادین بشری است امروزه به طرق مختلف در سراسر عالم توسط حکومت­ ها مورد جفا و محدودیت قرار می­ گیرد. حال آن که وجود شرایط و زمینه­ های مناسب و مساعد جهت کاربست این حق بنیادین از مهم ترین عوامل رشد و تعالی شخصیت و ارزش­ های معنوی انسان هاست. اما در عین حال باید توجه داشت که آیا این حق، خود هدف و غایت نهائی ماست یا وسیله ­ای است در جهت رشد و تعالی مفاهیم پیش گفته؟ آن چه در اولین نگاه نظر را به خود جلب می ­سازد، آن است که حق آزادی بیان وسیله ­ای است جهت نیل به اهداف فوق­ الذکر. با توجه به این توضیحات باید دید این حق بنیادین نیز به مانند سایر حقوق انسانی با محدودیت ­های گوناگون رو به رو است یا آن که جواز استیفای بی ­قید و شرط آن در همه­ احوال توسط مقنن صادر گشته است؟ در این مقاله سعی شده است تا رابطه­ آزادی بیان و توهین به عنوان یکی از عوامل محدودکننده­ آن در جهت حفظ و حراست از حیثیت و شخصیت معنوی اشخاص بر بستر اصل بیست و چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان شالوده و زیربنای به رسمیت شناختن این حق بنیادین و همچنین مواد 608 و 609 قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم تعزیرات مصوب 1375) و موادی از قانون مطبوعات مورد بررسی قرار گیرد. علاوه بر آن با ارائه­ تعریفی نوین از این جرم، لزوم یا عدم لزوم جرم­ انگاری چنین عنوان مجرمانه ­ای، خاصه آن چه که در قالب توهین به مقامات و کارکنان حکومت تحت پیگرد قرار می­ گیرد، مورد بازنگری اساسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Relationship between Insult and Freedom of Expression in the Light of the Islamic Penal Code and the Press Law

نویسنده [English]

  • Amirhossein GHazaei Alamdari
Master of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Allameh Tabatabai University, M.Sc. Student of Law and Political Science, Ruhr Bochum University, Bochum, Germany
چکیده [English]

Freedom of expression, which is one of the fundamental human rights, is now persecuted and restricted by governments in various ways around the world. However, the existence of appropriate and favorable conditions and contexts for the exercise of this fundamental right is one of the most important factors in the growth and excellence of human personality and spiritual values. But at the same time, it should be noted whether this right is our ultimate goal or end or a means to the growth and excellence of the aforementioned concepts? What is striking at first glance is that the right to freedom of expression is a means to an end. Given these explanations, should it be seen that this fundamental right, like other human rights, is subject to various restrictions, or that the permit for unconditional resignation and its condition has been issued by the legislator in all circumstances? In this article, we have tried to recognize the relationship between freedom of expression and insult as one of its limiting factors in order to preserve and protect the dignity and spiritual personality of individuals on the basis of Article 24 of the Constitution of the Islamic Republic of Iran as a foundation. Recognition of this fundamental right as well as Articles 608 and 609 of the Islamic Penal Code (the fifth book of punishments approved in 1997) and articles of the Press Law should be examined. In addition, with the introduction of a new definition of this crime, the necessity or non-necessity of criminalizing such a criminal title, especially that which is prosecuted in the form of insulting government officials and employees, has been fundamentally reconsidered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Insult
  • criticism
  • freedom of speech
  • hate speech
  • media
منابع
- قرآن کریم
فارسی
- آقایی ­نیا، حسین، 1394، حقوق­کیفری­ اختصاصی­جرایم­ علیه ­اشخاص (شخصیت معنوی)، چاپ هفتم، تهران، نشر میزان.
- اردبیلی، محمدعلی، 1396، حقوق جزای عمومی، جلد اول، چاپ پنجاه و یکم، تهران، نشر میزان.
- اداره کل وحدت رویه و نشر مذاکرات هیأت عمومی دیوان ­عالی کشور، 1391، مذاکرات و آراء هیأت عمومی دیوان ­عالی کشور، چاپ  اول، تهران.
- امین­پور، محمدتقی، 1330، قانون کیفر همگانی و دیوان عالی کشور، چاپ  اول، تهران، انتشارات شرکت سهامی.
- انصاری، باقر، 1390، مطالعه تطبیقی حق دسترسی رسانه ها به دادرسی ها و اطلاعات قضایی، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، شماره 35.
- انصاری، باقر، حمایت از اشخاص در برابر آزادی بیان، قابل مشاهده در: https://t.me/dr_ansari
- انصاری، باقر، آزادی بیان در پرتو نظام بین الملل حقوق بشر، قابل مشاهده در: https://t.me/dr_ansari
- پاد، ابراهیم، 1385، حقوق کیفری اختصاصی جرایم نسبت به اشخاص، چاپ  اول، تهران، انتشارات دانشور.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، 1390، وسیط در ترمینولوژی حقوق، چاپ  چهارم، تهران، انتشارات گنج دانش.
- جامپیون، جونیور، 1383، مبانی حقوقی ورزش ها مسئولیت مدنی در ورزش، ترجمه دکتر حسین آقایی نیا، چاپ  اول، تهران، نشر میزان.
- سپهوند، امیرخان، 1388، حقوق کیفری اختصاصی جرایم علیه اشخاص، چاپ  دوم، تهران، انتشارات مجد.
- شیخ­الاسلامی، عباس، 1396، سیاست جنایی ایران و انگلستان در قلمرو جرایم مطبوعاتی، چاپ  اول، تهران، نشر میزان.
- شامبیاتی، هوشنگ، 1385، حقوق­ کیفری ­اختصاصی­ جرایم­ علیه ­اشخاص، جلد اول، چاپ  دهم، تهران، انتشارات مجد.
- قاضی، ابوالفضل، 1370، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، جلد اول، چاپ  دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
- قضائی علمداری، امیرحسین، 1397، شروع به جنایات عمدی در آیینه آراء محاکم کیفری، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
- مرکز مطبوعات و انتشارات قوه ­­قضائیه، 1395، مجموعه آراء قضائی دادگاه­های تجدیدنظر استان تهران (کیفری)، چاپ اول، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه ­­قضائیه.
- مهرپور، حسین، 1391، مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، چاپ سوم، تهران، انتشارات دادگستر.
- میرمحمدصادقی، حسین، 1395، حقوق کیفری اختصاصی جرایم علیه اشخاص، چاپ بیست و دوم، تهران، نشر میزان.
- معین، محمد، 1371، فرهنگ فارسی، جلد اول، چاپ هشتم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
- کوئن، بروس، 1398، مبانی جامعه شناسی، ترجمه غلامعباس توکلی و رضا فاضل، چاپ بیست و هشتم، تهران، انتشارات سمت.
- گلدوزیان، ایرج، 1393، محشای قانون مجازات اسلامی، چاپ سوم، تهران، انتشارات مجد.
- هیوود، اندرو، 1391، سیاست، ترجمه عبدالرحمن عالم، چاپ دوم، تهران، نشر نی.
لاتین
- Nicol, Andrew & Bowman, Caroline; Press law in the UK; Press law and practice; Paris; UNESCO; 1993
وبسایت ها
قوانین
- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- قانون مجازات عمومی مصوب 1304
- قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم تعزیرات مصوب 1375)
- قانون استفساریه نسبت به کلمه اهانت، توهین و یا هتک حرمت مندرج در مقررات جزائی مواد (513)، (514)، (608) و(609) قانون مجازات اسلامی و بندهای (7) و (8) ماده (6) و مواد (26) و (27) قانون مطبوعات مصوب 1379
- قانون مطبوعات مصوب 1364
- قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب 1382
- نظریه مشورتی شماره 6753/7 مورخ 10/10/1386
- نظریه مشورتی شماره 4293/7 مورخ 05/04/1378
-  قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب 1387
- قانون مجازات اسلامی مصوب 1392
- قانون کاهش مجازات های حبس تعزیری مصوب 23/2/1399
- منشور حقوق شهروندی
- آئین نامه امور اخلاقی مصوب 1324
- قانون اساسی ایالات متحده آمریکا
- میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مصوب 1966
- اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب 1948