رویکردی تطبیقی بر قرارداد ارفاقی در حقوق ایران، انگلیس و فرانسه

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد، میبد، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران (نویسنده مسئول)

10.22034/lc.2021.133224

چکیده

گذشت و ارفاق از اصول اخلاقی است که همانند سایر قواعد اخلاقی در تأسیسات حقوقی نفوذ نموده است. بر این اساس، قرارداد ارفاقی یکی از نهادهای مهم حقوق تجارت در مبحث حقوق ورشکستگی است که بین تاجر بدهکار و طلبکاران منعقد می‌شود. موضوع این قرارداد به شکل قانونی آن با تصویب قانون تجارت سال 1311 برای اولین بار در حقوق ایران مطرح گردید که در واقع از قانون تجارت قرن نوزدهم فرانسه اقتباس گردیده شده بود. مکانیزم این قرارداد در رونق بخشی اقتصاد جامعه نقش مؤثری می‌تواند ایفا کند، چون به هر حال جامعه برای تأمین نیازمندی‌های مادی افراد خود احتیاج به فعالیت‌های تجاری و تولیدی دارد و لذا تصفیه و انحلال تشکیلات اقتصادی بعضاً می‌تواند بر اقتصاد جامعه در سطح کلان آثار سوء بگذارد. در مورد ورشکستگی، سیاست های اقتصادی دولت باید چنان طرح ریزی گردد که به طور موثر از بنگاه های اقتصادی یا واحدهای مهم اقتصادی حمایت به عمل آورد. قرارداد ارفاقی راه حلی صلاح جویانه است که مانع مرگ تجاری و اقتصادی تاجر می گردد و او را از نیستی نجات می دهد. این روش حمایتی مخصوص حقوق تجارت است و در صورتی که عملیات ورشکستگی بدین طریق ختم نشود چاره ای جز فروش و تقسیم اموال تاجر ورشکسته که قاعده ای عام است باقی نمی ماند. بنابراین این قرارداد بین بدهکار و طلبکاران با هدف حل مشکلات تاجر و ادامه فعالیت وی و حفظ همه حقوق طلبکاران منعقد و اجرا می‌گردد و در چهارچوبی وسیع‌تر از مواد قانونی مربوط مطرح می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Approach to the Scheme of Arrangement in Iranian, British and French Law

نویسندگان [English]

  • Hasan Rahim Zade Meybodi 1
  • Afshin Mojahed 2
1 Assistant Professor, Department of Private Law, Islamic Azad University, Meybod Branch, Meybod, Iran
2 PhD Student in Private Law, Islamic Azad University, Meybod Branch, Lecturer, Islamic Azad University, Yazd Branch, Yazd, Iran (Corresponding Author)
چکیده [English]

Forgiveness is a moral principle that, like other moral rules, has permeated legal institutions. Accordingly, the “Arfaqi contract” is one of the most important institutions of commercial law in the matter of bankruptcy law, which is concluded between the debtor trader and the creditors. The subject of this contract was legally raised for the first time in Iranian law with the enactment of the Trade Law of 1311, which was in fact adapted from the 19th century French Trade Law. The mechanism of this contract can play an effective role in the prosperity of society's economy because society needs commercial and productive activities to meet the material needs of its people, and therefore the liquidation and dissolution of economic organizations can sometimes have adverse effects on society's economy at the macro level.  In the case of bankruptcy, the government's economic policies must be designed to effectively support businesses or key economic entities. “Arfaqi contract” is a conciliatory solution that prevents the commercial and economic death of the businessman, and saves him from extinction. This method of protection is for commercial law, and if the bankruptcy operation does not end in this way, there is no choice but to sell and divide the property of the bankrupt businessman, which is a general rule. Therefore, this contract is concluded and implemented between the debtor and the creditors with the aim of solving the problems of the trader, and continuing his activity and preserving all the rights of the creditors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scheme of Arrangement
  • Bankruptcy
  • Merchant
  • Creditors
  • Assets
منابع
- قرآن کریم
فارسی
- اسکینی ربیعا، 1384، حقوق تجارت ورشکستگی و تصفیه امور ورشکسته، چاپ هشتم، تهران، انتشارات سمت.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، 1380، ترمینولوژی حقوق، چاپ یازدهم، تهران، انتشارات گنج دانش.
- رسائی‌نیا، ناصر، 1377، کلیات حقوق بازرگانی (تجارت) ، چاپ دوم، تهران، انتشارات ویستار.
- ستوده تهرانی، حسن، 1376، حقوق تجارت، جلد چهارم، چاپ دوم، تهران، نشر دادگستر.
- صقری، محمد، 1376، حقوق بازرگانی- ورشکستگی نظری و عملی، چاپ اول، تهران، شرکت سهامی انتشار.
- قائم مقام فراهانی، محمدحسین، 1385، ورشکستگی و تصفیه، چاپ دوم، تهران، نشر میزان.
- قنواتی، جلیل و کهنموئی، اسماعیل، 1389، بررسی نهاد بازسازی در قانون ایالات متحده و مقایسه آن با قرارداد ارفاقی، مجله مدرس علوم انسانی، شماره 4، پیاپی 70.
- کاتبی، حسین‌قلی، 1375، حقوق تجارت، چاپ هفتم، تهران، انتشارات گنج دانش.
- کنعانی، محمدطاهر، 1391، رهیافت‌های نوین حقوق تجارت، چاپ اول، تهران، انتشارات جنگل.
- مساح، حسین، 1378، قرارداد ارفاقی در حقوق ایران و مقایسه آن با حقوق فرانسه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق (ع).
- محصولی، اسماعیل، 1375، اثر حکم ورشکستگی بر معاملات تاجر در حقوق ایران و انگلیس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی.
- میرزائی‌فرد، یزدان، 1393، قرارداد ارفاقی پیشگیرانه در لایحه قانونی جدید تجارت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی  واحد کرمانشاه.
- نصیری، حکیم،  1377، قرارداد ارفاقی در حقوق ایران و انگلیس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی.
- نوروزی قیداری، حمیدرضا، 1377، قرارداد ارفاقی در حقوق ایران و فرانسه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
لاتین
- Clerke, Aliso, 1991, current issues in insolvency law current legal problems, London.
- Denis, Keean, 1995, company law for student, nith Edition London.
- Dobson Paul and clive, 1991, Business Law, sweet & max well, chapter34. London.
-Ripert G. et Roblot.R, 1981, Droit Commdrcial, 9ed T.2,G.D.J, Paris.
قوانین
- قانون مدنی مصوب 1307
- قانون تجارت مصوب 1303
- قانون تجارت مصوب 1304
- قانون تجارت مصوب 1311
- قوانین تجارت فرانسه
- قانون شرکت‌های انگلستان مصوب 1985
- قانون توقف و ورشکستگی انگلستان مصوب 1986