مطالعه تطبیقی عدم نفوذ با بطلان نسبی در حقوق ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

10.22034/lc.2021.133359

چکیده

عدم نفوذ وضعیتی است که در آن عمل حقوقی به علت عدم رعایت شرایط مقرر قانونی برای صحت، تا زمان تنفیذ در بعضی از اعمال حقوقی فاقد اثر کامل حقوقی است. بطلان، وضعیتی است که عمل حقوقی با داشتن این وضعیت در عالم حقوق، معدوم و فاقد وجود حقوقی و اثر تلقی می‌گردد. یکی از ضمانت اجراهای نقض قواعد مربوط به تشکیل قراردادها که در حقوق فرانسه به عنوان یک نهاد حقوقی معروف مطرح می‌باشد بطلان نسبی است. بر این اساس، آیا عدم نفوذ و بطلان نسبی یک ضمانت اجرا در قالب دو نام می‌باشند؟ در فرض تفاوت بین عدم نفوذ و بطلان نسبی، آیا در حقوق ایران مفهوم بطلان نسبی کاربردی دارد؟ به نظر می‌رسد در حقوق ایران آن چه به بطلان نسبی یاد می‌شود، نوعی عدم قابلیت استناد قراردادی بوده و این مهم برای حمایت از اشخاص معین (اشخاص ثالث) و رفع ضرر و دفع آن از این افراد که با حسن‌نیت اقدام به انعقاد قرارداد می‌نمایند مقرر گردیده است. برخی عدم نفوذ را معادل ضمانت اجرای بطلان نسبی در حقوق فرانسه می‌دانند، در حالی که با بررسی وضعیت بطلان نسبی در حقوق فرانسه مشخص می‌شود که بطلان نسبی با عدم نفوذ یکسان نبوده و دو ضمانت اجرای کاملا متفاوت می‌باشند، زیرا در عقد غیرنافذ، عقد قبل از تنفیذ فاقد اثر است، در حالی که در بطلان نسبی، عقد پیش از بطلان دارای آثار قانونی می‌باشد و از سوی دیگر در حقوق فرانسه در کنار بطلان نسبی، عدم نفوذ نیز پذیرفته شده است که این خود مبین تفاوت میان دو ضمانت اجرا می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Non-Influence with Relative Invalidity in Iranian and French Law

نویسندگان [English]

  • Abbas Karimi 1
  • Gholam Reza Izadpanah 2
1 Professor, Department of Private Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
2 PhD Student in Private Law, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran (Corresponding Author)
چکیده [English]

Non-influence is a situation in which a legal act has no full legal effect until it is enforced in some legal acts due to non-compliance with the legal requirements for validity. Invalidity is a situation in which a legal act, having this status in the world of law, is considered extinct and lacks legal existence and effect. According to Article 190 of the Civil Code, the absence of consent can be proposed as the main basis for non-influence in contracts, and in principle, any contract between the parties is valid and requires the parties to implement its provisions; if the contract is invalid for any other reason, it may be revoked or ineffective. Relative invalidity is also one of the guarantees of breaches of contract rules, which is a well-known legal entity in French law. Whereas in Iranian law, what is called relative invalidity is a kind of inability to rely on a contract, and this is important to protect certain persons (third parties), and to eliminate losses and repel it from these persons who enter into a contract in good faith. Given that part of the Iranian law is adapted from the French Civil Code in the General Rules of Contracts, some consider non-influence to be equivalent to a guarantee of relative invalidity in French law while examining the status of relative invalidity in French law shows that relative nullity is not the same as non-influence and the two guarantees of execution are completely different because in an impenetrable contract, the pre-null contract has no effect, while in relative nullity, the pre-null contract has legal effects and in French law in addition to relative invalidity, non-influence is also accepted, which indicates the difference between these two performance guarantees. The relative invalidity accepted in French law has a few instances in Iranian law as well, which are exceptionally included under some articles of commercial law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Non-Influence
  • Relative Invalidity
  • Absolute Invalidity
  • Contract
  • Beneficiary
منابع
فارسی
ـ امامی، حسن، 1386، حقوق مدنی، جلد چهارم، چاپ نوزدهم، تهران، انتشارات اسلامیه.
ـ اسماعیلی، مهدی، 1383، بررسی تطبیقی نظریه بطلان قراردادها در حقوق ایران و فرانسه، مجله گواه، شماره1.  
ـ بزرگمهر، امیرعباس و مهرانی، غزل، 1396، اصلاحات در قانون تعهدات فرانسه، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه عدالت.
ـ حائری شاهباغ، علی، 1382، شرح قانون مدنی، جلد دوم، چاپ دوم، تهران، انتشارات گنج دانش.
ـ طباطبایی، علی محمد، 1331، بطلان، انحلال و فسخ عقد، مجله کانون وکلاء، دوره اول، شماره 29.
ـ عدل، مصطفی، 1378، حقوق مدنی، چاپ دوم، تهران، انتشارات طه.
ـ قبولی درافشان، سیدمحمدمهدی و محسنی، سعید، 1390، قلمرو بطلان نسبی، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، شماره 34.
ـ کاتوزیان، ناصر، 1385، قواعد عمومی قراردادها، ج2، چاپ هفتم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
ـ کریمی، عباس، 1391، تلاشی برای ساماندهی نظریه عدم نفوذ مراعی، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، شماره 58.
ـ محسنی، سعید و قبولی درافشان، سیدمحمدمهدی، 1389، مفهوم و آثار بطلان نسبی، مجله دانش و توسعه، شماره 33.
ـ نعمت‌اللهی‌اردستانی، ریحانه، 1388، بررسی وضعیت عدم نفوذ در اعمال حقوقی و مقایسه آن با بطلان نسبی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
لاتین
- Flour, J., Aubert, J. L., & Savaux, E. 2002. Les obligation, L acte juridique. In A.colin & delta (Eds.), (2ed.). Paris.
- Marity, G., & Raynaud, P.1988. Droit Civil, Les obligations (2ed. Vol.1) Paris: Sirey
- Mazeauds, H.L.e.j., & chabas, F.1985. Lecons de Droit civil (7ed.vol.2). paris: Editions Montchrestien.
قوانین
- قانون مدنی مصوب 1307
- قانون دریایی مصوب 1343
- ‌لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 1347
- قانون مدنی تعهدات فرانسه مصوب 2016