ابعاد فقهی و جرم شناختی شرط بندی در فضای مجازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران (نویسنده مسئول)

10.22034/lc.2021.130936

چکیده

  گستردگی و پیشرفت فضای مجازی مانند سایر دستاوردهای بشر در کنار منافع غیرقابل انکار آن مشکلات و معایبی را نیز ایجاد می کند، از جمله راه اندازی و رواج بازی های قمار و شرط بندی اینترنتی در این فضاست. قمار یکی از انواع بازی های مخرب و خانمان‌سوز است که متاسفانه با عنوان فریبنده ورزش فکری بر مفاسد آن سرپوش گذاشته می شود و از نظر اسلام این بازی ناسالم از گناهان کبیره و حرمت آن از ضروریات دین و مقتضای ادله اربعه است. در این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی ابعاد فقهی و نظریه های جرم شناسی و تدابیر پیشگیرانه این  پدیده پرداخته می شود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که  قوانین حقوق ایران مانند مواد (705 تا 711 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (‌تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵) قابل تعمیم به قمار اینترنتی می باشند و به دلیل نقاط افتراقی که بین شرط بندی و قمار وجود دارد مواد مربوط به قمار قابل تعمیم به شرط بندی نبوده لذا ماده 2 قانون تشدید ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری مصوب 1367  بر آن حاکم است. همچنین باید در نظر داشت که جرم انگاری تنها راه حل نیست بلکه جرم شناس باید مثل یک پزشک حاذق به علت یابی گرایش جوانان به قمار و به دنبال تدابیر پیشگیرانه باشد؛ چرا که پیشگیری همواره بهتر از درمان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential and Criminological Aspects of Betting in Cyberspace

نویسندگان [English]

  • Abolfath KHaleghi 1
  • Simin Farrokhi Nia 2
1 Associate Professor of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Qom University, Qom, Iran
2 Master student of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Qom University, Qom, Iran (Corresponding Author)
چکیده [English]

 
The expansion and development of cyberspace, like other human achievements, in addition to it’s undeniable benefits, has created challenges and disadvantages, including the launch of Roman games in gambling and online betting in this space. Gambling is one of the most destructive and ruinous games, which unfortunately the corruption is being covered as a deceptive intellectual sport. In this writing, with the descriptive-analytical method and the use of library resources, the jurisprudential aspects and theories of criminology and the preventive measure of this phenomenon are examined. The results of this study show that Iranian law is as reliable as the articles (705 to 711 of the Islamic Penal Code (Punishment) approved in 1996) that may be available on the Internet, and therefore it’s openness between betting and gambling, the materials available on Betting is not reliable. Article 2 Law on Intensification of Bribery, Embezzlement and Fraud approved in 1988 of governs it. It should also be kept in mind that criminalization is not the only solution, however he should act like a physician, and a competent physician, to figure out the tendency of young people to gamble and seek preventive measures; because prevention is better than cure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gambling
  • Betting
  • jurisprudence
  • Criminological theories
  • cyberspace
منابع
- قرآن کریم
فارسی
- آذریان قهفرخی، مرتضی، 1395، بررسی نظریه تاثیر تقلید بر رفتار اجتماعی گابریل تارد، کنفرانس ملی فقه، حقوق و روانشناسی.
- حاج محمدی، عاطفه، 1398، قمار و شرط ‌بندی اینترنتی (راهکارهای پیشگیری از قمار و شرط ‌بندی اینترنتی)، چاپ اول، تهران، انتشارات مبین عدالت.
- حسینی همدانی، محمدحسین، 1404ه.ق، انوار درخشان در تفسیر قرآن، جلد 2، چاپ اول، تهران، کتابفروشی لطفی.
- رحیمی نژاد، اسمعیل، 1389، دکترین احیای نفس و رابطه آن با عدالت ترمیمی، حقوق تطبیقی (نامه مفید)، شماره ۲.
- رحیمی نژاد، اسمعیل، 1392، جرم شناسی، چاپ اول، تبریز، انتشارات فروزش.
- زراعت، عباس، 1394، شرح قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، جلد 2، چاپ دوم، تهران، نشر ققنوس.
- شهبازی، مریم، 1393، ماهیت قمار از دیدگاه فقهای امامیه و تطبیق آن بر مصادیق جدید، پایان نامه کارشناسی ارشد معارف اسلامی، دانشگاه قم.
- عافیت، نرگس، 1395، جرم قمار و جرایم مربوط به آن، چاپ اول،تهران، انتشارات اندیشه کامیاب ایرانیان.
- کشاورز، بهمن، ۱۳۷۶، مجموعه محشای قانون تعزیرات مصوب 1375، چاپ دوم، تهران، کتابخانه گنج دانش.
-کمالی، عباس، 1395، بررسی تاثیر ساختارهای اجتماعی و فرهنگی بر وقوع جرم در ایران (با تاکید بر نظریه رابرت مرتن)، کنگره بین المللی علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- مقدم، محمود، 1397، فعالیت های شرط بندی و قمار بازی در فضای مجازی، ایده های جدید با هدف کلاهبرداری، همایش بین المللی مدیریت و مهندسی.
- مکارم شیرازی، ناصر، 1374، تفسیر نمونه، جلد 2، چاپ اول، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
- میرمعزی، سیدحسین، 1382، بورس بازی از دیدگاه فقه، اقتصاد اسلامی، شماره 9.
- موسوی همدانی، سیدمحمدباقر، 1374، ترجمه تفسیر المیزان، جلد 2، چاپ پنجم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
- نجفی توانا، علی، 1392، جرم شناسی، چاپ شانزدهم، تهران، انتشارات آموزش و سنجش.
- ویلیامز، فرانک پی و مک شین، ماری لین دی، 1386، نظریه های جرم شناسی، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، تهران، انتشارات میزان.
عربی
- ابن فارس، احمد، ۱۴۰۴ه.ق، معجم مقاییس اللغه، جلد ۵، چاپ اول، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- انصاری، شیخ مرتضی، 1375، مکاسب المحرمه، مترجم محمد مسعود زنجانی، جلد 3، قم، انتشارت دارالعلم.
- توحیدی، محمدعلی، 1417ه.ق، مصباح الفقاهه، تقریرات بحث آیت الله خوئی، جلد 1، چاپ چهارم، قم، انتشارات صدر.
- جارم، محمدنعمان، 2018م، ادیان العرب فی الجاهلیه، چاپ اول، مصر، مطبعه السعاده.
- حرعاملی، محمد بن حسن، 1409ه.ق، تفصیل وسائل الی تحصیل مسائل الشریعه، جلد 17، چاپ اول، قم، موسسه آل البیت علیهم السلام.
- حسینی روحانی، سیدمحمدصادق، 1387، فقه الصادق، جلد 14، چاپ سوم، قم، موسسه دارالکتاب.
- حسینی واسطی زیبدی، مرتضی، 1414ه.ق، تاج العروس من جواهرالقاموس، جلد 7، چاپ اول، بیروت، للطباعه و النشروالتوضیع.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1412ه.ق، مفردات الفاظ قرآن، جلد 1، چاپ اول، لبنان، دارالعلم دارالشامیه.
- سیوری حلی، مقداد بن عبدالله، 1425ه.ق، کنزالعرفان فی فقه القرآن، جلد 2، چاپ اول، قم، انتشارات مرتضوی.
- شهیدثانی، زین الدین بن علی عاملی، 1413ه.ق، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، جلد 3، چاپ اول، قم، موسسه المعارف الاسلامیه.
- طبرسی، الفضل بن الحسن، 1412ه.ق، جوامع الجامع، چاپ سوم، تهران، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه.
- قرشی، سیدعلی اکبر، 1412ه.ق، قاموس قرآن، جلد 6، چاپ ششم، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
- مکارم شیرازی، ناصر، 1415ه.ق، انوارالفقاهه کتاب التجاره، چاپ اول، قم، مطبوعاتی هدف.
- موسوی خمینی، سیدروح الله، 1374، المکاسب المحرمه، جلد 2، چاپ اول، قم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- موسوی سبزواری، سیدعبدالاعلی، 1416ه.ق، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، جلد 16، چاپ چهارم، قم، انتشارات دارالتفسیر.
- نجفی، محمدحسن، 1404ه.ق، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، جلد 25، چاپ هفتم، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.
قوانین
- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- قانون مدنی مصوب 1307
- قانون ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری مصوب 1367
- کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (‌تعزیرات) مصوب ۱۳۷5